To Sir with Love (στον κύριο μας με αγάπη)

ή ο δάσκαλος κι ο δασκαλάκος

(Προσοχή: ΚΑΙ αυτό το κείμενο διέπεται από μηδενιστικές τάσεις!)




Έχω (ξε)μείνει πολλά χρόνια στα πανεπιστήμια. Περισσότερα από όσα έπρεπε. Περισσότερα από όσα περίμενα. Και κυρίως περισσότερα από όσα τελικά μπορώ να αντέξω. Τώρα προσπαθώ να φύγω τρέχοντας και δε τα καταφέρνω, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…

Παρά τα σαρακοφαγωμένα στο ακαδημαϊκό άσυλο νιάτα μου, δεν είχα τη τύχη να συναντήσω καλούς δασκάλους. Βρήκα ανθρώπους που διεκπεραίωναν τη διδαχθείσα ύλη με βάση τον οδηγό σπουδών με νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου (με την κακή έννοια), μίσησα εγωπαθείς καθηγητές έδρας, αηδίασα με κυνηγούς ερευνητικών προγραμμάτων (όπως λέμε κεφαλών), κορόιδεψα αμερικανοθρεμμένους μαμόθρεφτους...
Έβρισα (όχι μπροστά τους, αλλά σε πολιτικές συζητήσεις μεταξύ κάνναβης και αλκοόλης) οσφυοκάμπτες βοηθούς-επιστάτες, εξοργίστηκα με υπέρ-επιστήμονες που ξέρουν τα πάντα γύρω από το (ολοένα και στενότερο) επιστημονικό τους πεδίο και απολύτως τίποτα για τη ζωή εκεί έξω (εκτός συνθηκών εργαστηρίου) …
Όπου με έπαιρνε συγκρούσθηκα. Εκ του ασφαλούς βέβαια, θα πουν κάποιοι. Όπως πάντα άλλωστε, θα παραδεχθώ. Κάποιοι άλλοι δεν έκαναν ούτε καν αυτό…
----------------------------

Οι περισσότεροι
μπαίνανε στο αμφιθέατρο, πετάγανε κάτι στο πίνακα ή στο προτζέκτορα (και στο μυαλό μου) και φεύγανε. Μετά έμπαινε ο επόμενος. Πέταγε κι εκείνος τα δικά του και μετά έφευγε. Μια κατάσταση που προσωπικά μου θύμιζε οίκο ανοχής. Μόνο που στο συγκεκριμένο οίκο η πουτάνα δε πληρώνεται. Τα λεφτά τα παίρνει αυτός που γαμάει. Που γαμάει και μετά φεύγει. Και στη πουτάνα βέβαια κάτι μένει. Σκόρπια κομμάτια από όλα αυτά που πέταξαν τόσοι άλλοι. Το ερώτημα, όπως έλεγε κι ένας (παλιό)φιλος, είναι: Αξίζει σαν επένδυση; Η δική μου απάντηση είναι: όχι, σε καμία περίπτωση.
-----------------------------

Τους περισσότερους
θα τους χαρακτήριζα από μαλάκες έως αδιάφορους. Αρκετοί είναι καθάρματα. Κάποιοι άλλοι συμπαθητικοί. Δάσκαλοι όμως δεν είναι. Και τι είναι ρε συ bastaka o δάσκαλος; Ας καταφύγω ακόμα μια φορά στον αγαπημένο μου Μπαμπινιώτη (ο οποίος σαν πρύτανης είναι αντιδραστικός μαλάκας, αλλά και αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Γράφει λοιπόν ο λεξικογράφος:
Δάσκαλος: πρόσωπο που διδάσκει επαγγελματικά, που έχει ως επάγγελμα τη διδασκαλία. Αυτή είναι η πρώτη ερμηνεία. Συνολικά έχει τέσσερεις. Η τρίτη αναφέρει πως:
Δάσκαλος: αυτός που καθοδηγεί και διδάσκει. Έχει και παράδειγμα: Ο Σωκράτης υπήρξε δάσκαλος του Αλκιβιάδη. Ώπα, νομίζω ότι το βρήκαμε. Αυτό είναι ο δάσκαλος. Ο Μπαμπινιώτης βοηθάει κι άλλο. Λίγο πιο πάνω έχει το λήμμα του δασκαλάκου:
Δασκαλάκος: ο δάσκαλος χωρίς σημαντικές γνώσεις και ικανότητες.

Δασκαλάκους συνάντησα πολλούς. Δασκάλους όμως όχι. Εξαίρεση αποτελεί ο Δ.
----------------------

Πριν πολλά πολλά χρόνια...
Ο Δ. διδάσκει εργονομία. Εξετάσεις. Στη κόλλα με τα θέματα μεταξύ άλλων υπάρχει μια εικόνα: μια τσαγιέρα όπου τόσο το χερούλι, όσο και η έξοδος του υγρού βρίσκονται στην ίδια πλευρά της κανάτας. Από κάτω μόνο μια λέξη: Σχολιάστε. Ερώτηση φοιτητή: πόσο πιάνει το κάθε θέμα; …
-----------------------

Πριν πολλά χρόνια...
Στο καφενείο του κυρ-Αντρέα. Ο Δ. τελειώνει το πέμπτο ουίσκι (εγώ είμαι ακόμα στο τρίτο ούζο) όταν μου μιλάει για τα δύο Έψιλον.
- Τα δύο Ε είναι τα μοναδικά πράγματα που αξίζουν στη ζωή, λέει με μάτια που λάμπουν.
- Τα δύο Ε είναι ο Έρωτας και η Εξέγερση, εξηγεί.
- Κι εσύ μαλάκα έρπεις σαν το σάλιαγκα, σπεύδει να με γειώσει, αδυνατώντας να σταματήσει την (πάντα καλοπροαίρετη) κριτική στο πρόσωπο μου.
Εγώ συμφώνησα γρήγορα, αλλά ως γνήσιος αντιδραστικός τον προέτρεψα να τα ιεραρχήσουμε: έρωτας ή εξέγερση; Δε θυμάμαι που καταλήξαμε (αν τελικά καταφέραμε να καταλήξουμε κάπου). Ήπιαμε πάντως αρκετά. Ήταν η νύχτα που με τσάκωσαν οι τροχαίοι με τις ξυδοφυσούνες. Ευτυχώς ήταν το παλιό καθεστώς με τα χαμηλότερα όρια και δεν είχε δικαστήριο. Αλλά και στο δικαστήριο θα ερχόταν…
---------------------

Πριν κάποια χρόνια...
Αίθουσα δικαστηρίου. Δικάζονται φοιτητές για επεισόδια. Κάποιοι από αυτούς για κακούργημα. Η αίθουσα γεμάτη αστυνομία και ασφαλίτες. Φοιτητές (όσοι δε διώκονται) και γονείς είναι περιορισμένοι στο πίσω μέρος. Ο Δ. καταθέτει ως μάρτυρας υπεράσπισης και εξηγεί στο πρόεδρο γιατί η δίωξη είναι πολιτική και όχι ποινική. Δε θυμάμαι τη στιχομυθία, αλλά μετά από κάποιες ερωταπαντήσεις ο Δ. καταδεικνύει το στημένο της υπόθεσης. Αν δε κάνω λάθος στο δικαστήριο ήταν ένας από τους δύο (βάλε τρεις, που δε νομίζω δηλαδή…) πανεπιστημιακούς που κατέθεσαν. Κανείς συνάδελφος (sic) τους δεν παραβρέθηκε. Η ακαδημαϊκή έρευνα δεν έμεινε πίσω…
----------------------

Γενικά...
Ο Δ. είναι ευγενής. Σε όλους (και κυρίως στους φοιτητές στο μάθημα) απευθύνεται στον πληθυντικό. Αφού παρουσιάσει αντικρουόμενες απόψεις και διαφορετικές προσεγγίσεις καταλήγει στη προσφιλή του έκφραση: δε παίρνω θέση, εσείς τι νομίζετε; Ακολουθεί διάλογος. Χωρίς αμφιβολία βοηθάει και το αντικείμενο του μαθήματος (βιομηχανική κοινωνιολογία).
----------------------

Πάνε δυο-τρία χρόνια...
Για ασήμαντη αφορμή (του είπε να περιμένει μισό λεπτό έως ότου τελειώσει ένα τηλεφώνημα) ο πολύς, νευρικός, διαπλεκόμενος, πρωθυπουργικός σύμβουλος και πρόεδρος του τμήματος απειλεί το Δ. κραυγάζοντας ότι θα τον πάει στη Σύγκλητο. Θα μου κλάσεις τ’αρχίδια, του απαντάει εκείνος. Όπως κι έγινε…
----------------------

Πρόσφατα...
Ο Δ. έχει πάρει σύνταξη. Έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια είχε κουρασθεί/βαρεθεί/αποτραβηχθεί και όσον αφορά τη διδασκαλεία ήταν ανενεργός. Ερχόταν στο γραφείο μια φορά τη βδομάδα. Συμμάζευε λίγο τη (μεγάλη κι ενδιαφέρουσα) βιβλιοθήκη του, με κορόιδευε και μετά έφευγε. Μου άφηνε στα γραφείο ιδιόχειρα ακατάληπτα ραβασάκια (λα λα το λα λα κη), γνωμικά με ψιλές και δασείες (από την εξουσία της επιστήμης, στην επιστήμη της εξουσίας) και φωτοτυπίες από γαλλικά στριπάκια. Κάθε μα κάθε φορά, μου έλεγε να πάμε για ούζα. Τις περισσότερες φορές απαντούσα αρνητικά. Έχω δουλειά, του έλεγα και τον συνόδευα μέχρι τη στάση του λεωφορείου. Μετά επέστρεφα στο γραφειάκι μου και χάζευα στο δίκτυο. Γαμώ…
---------------------

Τώρα πια...
Το μάθημα της βιομηχανικής κοινωνιολογίας έχει πλέον καταργηθεί. Αναφερόμαστε άλλωστε σε σχολή Πολυτεχνείου. Όπου να’ναι θα αντικατασταθεί από εκείνο της καινοτομίας και σχεδιασμού νέου προϊόντος. Θα έρθει κάποιος με σπουδές στο εξωτερικό. Αλλιώς δεν τον παίρνουμε…
----------------------

Μια στο τόσο
βρισκόμαστε και κάθε φορά, η συνάντηση μας ξεκινά με τον ίδιο τρόπο:
- Γεια σου δάσκαλε, τον καλησπερίζω προσθέτοντας σκόπιμα στον χαιρετισμό μου έναν τίτλο που ουδέποτε διεκδίκησε και που ξέρω καλά ότι τον ενοχλεί…
- Καλώς τ’αρχίδια μας τα δυο, μου ανταποδίδει κι εκείνος το πείραγμα με γνήσια αγάπη.
Μετά καθόμαστε στη μπάρα. Πάντα στη μπάρα. Κότες είμαστε ή θα παίξουμε χαρτιά; ήταν η ερώτηση που μου έθεσε όταν πριν πολλά χρόνια του έδειξα ένα τραπέζι. Ο Δ. στη τρυφερή ηλικία των 20 χρόνων, μου απέδειξε επιστημονικά ότι βρίσκεσαι σε άλλο μαγαζί όταν παλουκώνεσαι στα τραπέζ(ακ)ια και σε άλλο όταν κάθεσαι στη μπάρα.
----------------------

Στη μπάρα λοιπόν...
Ιστορία, κινηματογράφος, φιλοσοφία, γκόμενες, αθλητικά, λογοτεχνία, πάλι γκόμενες, πολιτική, κι άλλη λογοτεχνία, κινήματα, παραπολιτικά περασμένων δεκαετιών … Η σχολή της Φρανκφούρτης, η κομμούνα του 1871, το ρεμπετάδικο στη πλατεία Βουδ, το κολόμπαρο που ανοίγει το ξημέρωμα, η ψησταριά που σερβίρει γύρο Μεγάλη Εβδομάδα, μια σάουνα στη Φιλανδία, ένα τραίνο για το Βερολίνο… Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Ελβετία… Τόποι και χρόνοι μπερδεύονται γλυκά. Ο Ρεμπώ, ο Κοροβέσης, ο Φελίνι, ο Κώστας ο πρεζάκιας, ο Αλτουσέρ, ο Τσιτσάνης, ο Μοράλες, η Μανιάνι, ο Μπρασένς, ο τάδε από εκείνη τη πρωτοβουλία, ο Καζαντζίδης, ο Μπανιάς, ο Αστερίξ, ο Σαββόπουλος (πριν τα Τραπεζάκια Έξω)… Όλοι αυτοί μαζί και χώρια, κάνουν παρέλαση μπροστά σου.
---------------------

Στη παρέλαση
αν θες συμμετέχεις κι εσύ με κάθε είδους προβληματισμό σου. Συχνά θα ακούσεις κάτι διαφορετικό από τη κλισαδούρα που θα έχεις στο σκατοκέφαλο σου ή θα έχουν ξεφουρνίσει τα σκατοκέφαλα των φίλων σου. Αλλά να θυμάσαι πως ότι ειπωθεί, εκείνος θα το θυμάται. Ακόμα κι αν δεν είσαι ο Φόιερμπαχ. Ακόμα κι αν ήταν μια πίπα. Εσύ δεν είχες πει τότε πως(…), θα τον ακούσεις να σου λέει, αρκετά χρόνια αργότερα σε κάποια άλλη μπάρα. Εσύ βέβαια δε θα το θυμάσαι...
--------------------

Αν κάποια νύχτα
βρεθείτε στη πόλη και πάρετε σβάρνα τα σωστά μπαράκια, μπορεί και να τον πετύχετε. Θα δείτε στη μπάρα μια ψηλή φιγούρα με γκρίζα μαλλιά, γκρίζα μούσια, κοκάλινα γυαλιά και πουκάμισο έξω από το παντελόνι. Μη διστάσετε: κεράστε τον ένα Jameson και το υπόλοιπο της νύχτας θα κυλίσει όμορφα. Διόλου απίθανο, να σας πιάσει και το ξημέρωμα. Προς θεού όμως, μην τον αποκαλέσετε δάσκαλο. Και μην επιμείνετε να τον πάτε σπίτι με το αυτοκίνητο: του αρέσει να γυρνά με τα πόδια…

(στο Δ. που με είχε προειδοποιήσει κι εγώ δεν τον άκουσα.
Δυστυχώς είχε δίκιο…)

ΥΓ1. Ο Μπαμπινιώτης στο λήμμα δάσκαλος έχει συμπεριλάβει και την εξής παροιμία: Μ’όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις. Τραγικό…

ΥΓ2. Το ‘to Sir with love’ είναι ταινία. (Όπως άλλωστε και η Μέρα της Μαρμότας…)